Στις μέρες μας οι αγοραστές δίσκων ή βινυλίων είναι, πλέον, είδος προς εξαφάνιση. Το γεγονός οφείλεται κυρίως στην πειρατεία (κυρίως μέσω Internet) η οποία με την πάροδο του χρόνου ολοένα και "ανθεί". Οι προσπάθειες να καταπολεμηθεί το φαινόμενο έχουν πέσει στο κενό και οι δίαυλοι πρόσβασης σε "παράνομα διακινούμενο υλικό" μέσω του διαδικτύου ολοένα και εξελίσσονται, μεταλλάσσονται και πολλαπλασιάζονται. Rapidshare, torrent, p2p είναι μόνο λίγα από τα πολλά κανάλια απ' όπου ο καθένας μπορεί να αναζητήσει και να βρει σχεδόν ό,τι επιθυμεί να ακούσει. Σχεδόν πάντα σε μορφή mp3...

Και αφού είναι έτσι τα πράματα σκέφτεται κανείς "γιατί να πληρώνω για CD?". Κι όμως υπάρχουν λόγοι! Υπάρχουν πολλοί λόγοι!



Τελικά ακούς ή "ακούς" μουσική;
Υπάρχουν πολλές παράμετροι που καθορίζουν την απάντηση σε αυτή την απλή ερώτηση. Δεν θα μπω στην διαδικασία να τις αναλύσω μαθηματικά μία προς μία αλλά θα φέρω ένα απλό παράδειγμα. Μέχρι την ηλικία των 24 (ηλικία κατά την οποία ζούσα στο σπίτι των γονιών μου) στο σπίτι υπήρχε ένα και μοναδικό στερεοφωνικό σύστημα. Ένα αρκετά καλό σύστημα της AIWA (καμία σχέση με τα κλασικά 3θέσια cd players που έβγαζε ένα φεγγάρι) το οποίο την εποχή που βγήκε ήταν το καλύτερο της σειράς της εταιρείας και στοίχιζε περίπου τα διπλά χρήματα απ' αυτά που στοίχιζε το αμέσως επόμενο. Για την ιστορία το σύστημα "χάλασε" μετά από 10 χρόνια, περίοδος στην οποία δεν είχε παρουσιάσει το παραμικρό πρόβλημα. Εκεί, λοιπόν, ακούσαμε μουσική. Πολύ μουσική.
Κάποια στιγμή ο αδερφός μου αγόρασε ένα σύστημα κομμάτι-κομμάτι. Να μην τα πολυλογώ, κάποια στιγμή άρχισα να πηγαίνω στο δωμάτιο του (άλλοτε καλεσμένος άλλοτε ακάλεστος) και άκουγα μουσική.
Η ποιότητα στην αναπαραγωγή και την απόδοση του ήχου ήταν το κάτι άλλο! Σε χιλιοακουσμένα δισκάκια ανακάλυπτα, κάθε φορά, και κάτι ακόμα, και κάτι ακόμα, και κάτι ακόμα που μέχρι τότε δεν είχα ποτέ παρατηρήσει! Που μέχρι τότε κρυβόταν πίσω από την κακοζυγισμένη αλληλουχία συχνοτήτων που απέδιδε το στερεοφωνικό μας! Δεν χρειάστηκε πολύς καιρός για να συνειδητοποιήσω ότι πλέον στο ηχοσύστημα της AIWA δεν άκουγα αλλά "άκουγα" μουσική! Έφτασα σε σημείο να αρνούμαι να εκφέρω άποψη για ένα δίσκο αν πρώτα δεν τον άκουγα στο καινούριο ηχοσύστημα.
Το σοκ όμως δεν ήταν αυτό. Το σοκ ήρθε όταν αποφάσισα να ακούσω κάτι από τον υπολογιστή, πάντα στο νέο ηχοσύστημα του αδερφού μου. Άνοιξα, λοιπόν, τον υπολογιστή, συνέδεσα τα καλώδια και άραξα στην πολυθρόνα να απολαύσω. Αμέσως η "φτώχεια" και η "ψευδαίσθηση" της δήθεν "πληρότητας του ήχου" του mp3 ξεγυμνώθηκε μπροστά μου.
Που είναι το βάθος ρε παιδιά?
Που είναι η λεπτομέρεια?
Που είναι, τελικά, το ίδιο το feeling της μουσικής?!
Ένα τραγούδι δεν είναι μία μαθηματική συνάρτηση συχνοτήτων που άμα τις κόψουμε και μετρήσουμε την ικανότητα "του μέσου αυτιού" απλά "κανένας δεν  θα καταλάβει τη διαφορά"! Η μουσική είναι ένα ηχητικό σύνολο του οποίου πρώτος και βασικός στόχος είναι να προκαλέσει συναισθήματα. Συναισθήματα τα οποία εξαπλώνονται και περιγράφονται αδιακρίτως σε όλες τις συχνότητες! Είναι μία εγκεφαλική διαδικασία η οποία σε πολύ μεγάλο ποσοστό εξελίσσεται στο υποσυνείδητο, εκεί όπου οι "επιστήμονες" δεν ξέρουν τι συμβαίνει, τι αντιλαμβανόμαστε και πως αντιδρούμε. Και γράφω "επιστήμονες" γιατί πράγματι, μία ομάδα ανθρώπων η οποία κατάφερε να πείσει το ευρύ κοινό ότι το mp3 μπορεί να αποδώσει στοιχειωδώς αξιοπρεπώς την αυθεντική ηχογράφηση είναι όντως μεγάλοι επιστήμονες. ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΕΣ του marketing, ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΕΣ της κονόμας και ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΕΣ της αγοράς οι οποίοι θα έπρεπε να παραδίδουν σεμινάρια για το, πράγματι, μεγάλο τους επίτευγμα.

Συλλέκτης άυλων αρχείων ή συλλέκτης δίσκων;
Φυσικά, κάποιος θα μπορούσε να πει εδώ "δεν ξέρω τι λες εσύ. Το δικό μου το αυτί δεν καταλαβαίνει διαφορά". ΟΚ. Ούτως ή άλλως αν κάποιος μάθει να τρώει μια ζωή κονσέρβα Β' κατηγορίας όχι μόνο αγνοεί το κανονικό φαγητό αλλά ακόμα και αν του δώσουν φιλέτο αυτός θα το φτύσει!
Ακόμα κι αν πάμε με τη λογική του "εγώ δεν καταλαβαίνω" τότε φτάνουμε στο ζήτημα της συλλογής μουσικής.
Όντως, οι συλλογές ψηφιακών κομματιών, σήμερα, αγγίζουν σε πολλές περιπτώσει τεράστια μεγέθη και προκαλούν δέος. "Τα άπαντα από τα άπαντα" ήταν η απάντηση στην ερώτηση "από ροκ τι έχεις?" που έκανα σε φίλο, φανατικό συλλέκτη mp3, εδώ και χρόνια. Και το παράξενο δεν είναι η άνεση με την οποία δόθηκε αυτή η απάντηση. Το παράξενο είναι ότι πράγματι ισχύει! Όταν, λοιπόν, αποφασίσαμε με ενθουσιασμό να ανοίξουμε τον "θησαυρό" και να σκαλίσουμε ήρθε η ώρα της δικής μου απογοήτευσης. Καθίσαμε, λοιπόν, μπροστά σε μια οθόνη και αρχίσαμε να κάνουμε κλικ. Μπροστά μου έβλεπα φακελάκια, ονοματάκια, υποφακέλους και πλήκτρα. Μετά από 2 ώρες γύρισα σπίτι. Μπήκα στο σαλόνι, κάθισα απέναντι από τη δισκοθήκη μου και άρχισα να την κοιτάω. Το μάτι μου ξεχώρισε το χαρακτηριστικό κόκκινο χρώμα του πρώτου μου cd που πήρα σε ένα ταξίδι μου στην Αθήνα όταν ήμουν 12. Λίγο πιο κάτω ένα cd που μου χάρισε η Ελένη τον πρώτο χρόνο που ήμασταν μαζί και λίγο πιο δεξιά δύο δισκάκια που "δανείστηκα" από τον Λάκη και ακόμα μου τα ζητάει... Σχεδόν κάθε μία απ' αυτές τις χρωματιστές κοκάλινες θήκες, κάθε σημάδι επάνω τους και κάθε ατέλεια οριοθετούσε μία περίοδο, μία στιγμή, έναν άνθρωπο, μια παρέα, μια ιστορία. Τα cd αυτά έχουν ταξιδέψει έχουν δανειστεί και έχουν επιστραφεί, λίγα απ' αυτά έχουν γρατσουνιστεί ενώ κάποια, που δεν είναι εδώ, βρίσκονται κάπου αλλού, στα χέρια κάποιου άλλου για να του θυμίζουν τις κοινές μας φάσεις και στιγμές.
Γρήγορα μεράκλωσα, με μία γρήγορη ματιά αποφάσισα τι θέλω να ακούσω έβαλα ένα ποτό και απόλαυσα στο ηχοσύστημα του αδερφού μου (το οποίο πλέον βρίσκεται στο σπίτι μου, δώρο του Βασίλη). "Πως μπορείς να συλλέγεις κάτι που είναι άυλο?" σκέφτηκα και "διέγραψα" όλα τα mp3 του φίλου μου μια για πάντα από το μυαλό μου.

Στη ζωή μου είχα την ευκαιρία να συναναστραφώ, αλλά, και να κάνω δυνατές φιλίες με πολλούς μουσικούς λόγω της μεγάλης μου αδυναμίας στην συγκεκριμένη τέχνη. Κιθαρίστες, ντράμερ, τραγουδιστές, μπασίστες, πληκτράδες, ακόμα και μουσικοί παραγωγοί έχουν κοσμήσει το διπλανό μου σκαμπό στην εκάστοτε μπάρα.
Άλλοι λιγότερο ταλαντούχοι και άλλοι πραγματικά εξαιρετικοί, άλλοι με σπουδές στο Berkley και άλλοι αυτοδίδακτοι, άλλοι κλασικοί και άλλοι rock, άλλοι jazz και άλλοι trance. Όλοι, όμως με ένα κοινό στοιχείο: Έστω και για μια μικρή περίοδο στη ζωή τους, έστω και ανομολόγητα, ονειροπόλησαν.
Διαβάζοντας την κατάληξη της παραπάνω παραγράφου, πόσο εύκολα δεχόμαστε το ρήμα "ονειροπόλησαν" ως κατάλληλο για να περιγράψει την επιθυμία των μουσικών να καταξιωθούν?
Η αλήθεια είναι ότι το δεχόμαστε πολύ εύκολα καθώς, εδώ, στην Ελλάδα θεωρούμε την επαγγελματική διέξοδο, μέσω της μουσικής ως "όνειρο". Δεν θεωρούμε, ως θα ´πρεπε, ότι η μουσική είναι ένα επάγγελμα που ένας καλός μουσικός θα μπορούσε και ένας ταλαντούχος μουσικός θα έπρεπε να κάνει. Δεν θεωρούμε την μουσική έκφραση, ως θα 'πρεπε, απαραίτητη βαλβίδα αποσυμπίεσης μιας καταπιεσμένης κοινωνίας και όχημα έκφρασης του κόσμου προς τον κόσμο, αλλά μια ακριβή δουλειά που περνάει από κρεβάτια, νυχτερινές πίστες, τηλεόραση και, αμφιλεγόμενης ποιότητας, δημιουργούς.



Γιατί έχουμε δεχτεί να περιορίσουμε τη ροή μουσικών από τη βάση της κοινωνίας προς το πάλκο των μεγάλων συναυλιών μέσα σε στενά λούκια? Γιατί έχουμε προσλάβει "φύλακες" και με ποια λογική τους δώσαμε, τόσο φτηνά, τα κλειδιά για να ανοιγοκλείνουν τις πόρτες σε όποιους αυτοί επιλέγουν? Γιατί, και πως, τελικά, δημιουργήσαμε την κοινωνική τάξη των δήθεν "καλλιτεχνών" που καμία σχέση δεν έχουν με την αυθεντική έκφραση του κόσμου?
Με δύο λόγια είμαστε φορείς μίας λάθος προσέγγισης που δεν έχει να κάνει, μεμονωμένα, με την αντίληψη καθενός από μας αλλά με τον τρόπο που είναι οργανωμένη, γενικότερα, η κοινωνία μας, και δυστυχώς όχι μόνο σε αυτό τον τομέα.
Στο ερώτημα, δηλαδή, "ή στραβός είναι ο γιαλός ή στραβά αρμενίζουμε" η απάντηση είναι ότι, τελικά, είναι στραβός ο γιαλός...
Ένας γιαλός γεμάτος μπουζουκομάγαζα, ένας γιαλός που όλη η μουσική του παραγωγή καθορίζεται στις πίστες των νυχτερινών, αυτών, μαγαζιών, ένας γιαλός που το μόνο που έχει να προσφέρει είναι ένας παραμορφωμένος αντικατοπτρισμός ξενόφερτων, ουράνιων, star, πάνω στα βρώμικα νερά του. Στα νερά του, στα οποία επιπλέουν φουστάνια, κραγιόν, σουτιέν, ακριβά κουστούμια και κιλότες, πάσης φύσεως απορρίμματα μιας κοινωνίας, που ανήγαγε το "life-style" σε τρόπο ζωής και τη μουσική σε, τίποτα άλλο, παρά όχημα προβολής και διάδοσής του.
Ας πάρουμε ένα παράδειγμα για να μπορέσουμε να προσεγγίσουμε το πρόβλημα και να δούμε, στην πράξη, πως εξελίσσονται τα πράγματα στο Μπουζουκιστάν.
Ας υποθέσουμε ότι οι Placebo ήταν Έλληνες και ότι πέσαν από τον Σύριο με αλεξίπτωτο, μέσα στην ελληνική κοινωνία έτοιμοι να παίξουν τη μουσική τους. (Προσπαθώ να βρω ένα σχετικά ρεαλιστικό σενάριο. Το σενάριο που οι Placebo εξελίχθηκαν και να ανδρώθηκαν μουσικά στην Ελλάδα είναι εντελώς απίθανο.)
Αμέσως, οι ίδιοι, θα συνειδητοποιήσουν ότι η εικόνα τους δεν ταιριάζει καθόλου με την αισθητική των νυχτερινών μαγαζιών και πως το κοινό που γεμίζει αυτά τα μαγαζιά δεν ανήκει, σε καμία περίπτωση στο κοινό που θέλουν οι ίδιοι να απευθυνθούν (και που σήμερα απευθύνονται). Θα συνειδητοποιούσαν ότι η μουσική παιδεία και οι μουσικές συνήθειες του νεοέλληνα απέχουν παρασάγγης από το στιλ της μουσικής που εκπροσωπούν, πως ένας δημόσιος τηλεοπτικός σταθμός δεν θα τους προέβαλε ποτέ, θεωρώντας τους λάθος μήνυμα προς τη νεολαία, και ένας ιδιωτικός θα προτιμούσε να πάει με κάτι πιο συντηρητικό και “εμπορικό”, όπως αυτό, καλώς ή κακώς, υφίσταται επί του παρόντος. Το πολύ – πολύ να προβάλλονταν ως γραφικοί “emo” ή “trendy” ή ως κάποια άλλη “φυλή των νέων” από εκπομπές που παρουσιάζουν τα νεανικά κινήματα και τους νέους με τον ίδιο ακριβώς τρόπο που εκτίθενται τα άγρια, παράξενα ή εξωτικά ζώα σε έναν ζωολογικό κήπο.
Γιατί ένας μεγάλος μάνατζερ της ελληνικής μουσικής σκηνής να αναλάβει μία τέτοια περίπτωση, γιατί μία δισκογραφική εταιρία να τους προωθήσει? Πως θα ακουστεί το όνομά τους στα Μέσα Μαζικής Επιβολής και πως αυτή η μπάντα θα καταφέρει να κερδίσει αυτό που, δικαιωματικά, της αξίζει?
Πως ζητάμε, ρε παιδιά, να έχουμε καλλιτέχνες διεθνούς βεληνεκούς όταν, ακόμα και οι Placebo θα έπρεπε να μετατραπούν σε Ονειράμα για να την "παλέψουν" εντός των τειχών?
Δεν αρνούμαι ότι είναι πολλοί οι καλλιτέχνες που, όχι μόνο έχουν επιβιώσει, αλλά, έχουν θαμπώσει και έχουν διαπρέψει τοποθετημένοι έξω από το σύστημα, δραστηριοποιούμενοι στην Ελλάδα. Τρύπες, Παυλίδης, Μιχάλης Δ, ακόμα και Μάλαμας είναι μόνο μερικά ενδεικτικά ονόματα που υποστηρίζουν αυτή τη διαπίστωση. Δεν είναι, όμως, αρκετοί μέσα σε μια θάλασσα ικανότατων μουσικών και, δυστυχώς, δεν φτάνουν για να πάρουν τον Έλληνα από το χεράκι και να τον πάνε ένα βήμα πιο εκεί. Δυστυχώς δεν κατάφεραν, ποτέ, να γίνουν pop με την έννοια της δημοφιλίας, όπως χρησιμοποιήθηκε στον αγγλικό όρο "brit pop".
Σίγουρα τα πράγματα αλλάζουν, σίγουρα ο κόσμος σιγά-σιγά ωριμάζει, είναι απίστευτα παρήγορο ότι νέοι παραγωγοί και επιχειρηματίες αποκτούν βήμα και δύναμη ώστε να προωθούν νέα μουσικά ήθη, ο δρόμος όμως είναι ακόμα μακρύς.
Εγώ το μόνο που θέλω να πω σε όλους τους φίλους μουσικούς είναι ότι ζούμε στην εποχή της πραγματικής “γης των ευκαιριών”. Και αυτή η γη δεν είναι άλλη από το διαδίκτυο, το internet. Δεν υπάρχει κανένας λόγος να αναλωθούν, παλεύοντας να συνεννοηθούν με μια κοινωνία που μοιάζει με το βουδιστικό αγαλματίδιο, το πιθηκάκι “δεν ακούω, δεν βλέπω, δεν μιλάω”.
Αν πρέπει να αλλάξουμε τη νοοτροπία μιας ολόκληρης χώρας για να εκφραστούμε μουσικά, χαιρέτα μου τον πλάτανο!... Ας αλλάξουν την Ελλάδα αυτοί που μπορούν. Έχει και αλλού "πατρίδες". Με όποια έννοια τη θέλετε... Εδώ με τη μουσική.